Pierwszym skojarzeniem dotyczącym Szwecji jest zazwyczaj mróz, blondyni i IKEA, chociaż może bardziej powinniśmy pomyśleć o zamku błyskawicznym, segregatorze czy pasach bezpieczeństwa, gdyż są to rzeczy, które zawdzięczamy Szwedzkim odkrywcom. Kto by pomyślał, że Szwedzi mają równie ciekawą listę wynalazków, jak historię rozwoju swojego języka. Pierwsze jego ślady, a raczej jego wcześniejszej wersji, czyli języka staroangielskiego, można odnaleźć w poemacie nieznanego autora, pt.: „Boewulf”, opisującym wydarzenia, które miały miejsce w ‘dawnej’ Skandynawii i jej mitycznych bohaterów. Jak podają źródła, został on napisany około VI wieku, a jego tytuł był tłumaczony przez różnych znawców literatury na kilka sposobów, m.in. „wilk/niedźwiedź wojny” – który oznacza nieprawdopodobną odwagę i siłę zarówno fikcyjnych, jak i prawdziwych bohaterów opisanych w poemacie.
Początki języka szwedzkiego
Obecna postać języka szwedzkiego ukształtowała się mniej więcej w XVI wieku, po wykonaniu tłumaczenia Biblii na język szwedzki. To wydarzenie było przełomem w historii rozwoju języka szwedzkiego, który naznacza początek „współczesnego szwedzkiego”, który z niewielkimi zmianami funkcjonuje do dzisiaj.
Jedną z tych zmian była reforma ortografii (przeprowadzona na początku XX wieku), która sprawiła, że język szwedzki stał się bardziej dźwięczny. Takie rozwiązanie przyniosło z jednej strony korzyść, a z drugiej trudność. Korzyścią było zdecydowane ułatwienie nauki języka, natomiast trudnością podobieństwo do słów w innych językach, np. w języku angielskim: mężczyzna szw. man – ang. men, czy jabłko szw. äpple – ang. apple.
Alfabet szwedzki
To, co od razu rzuca się w oczy przy szwedzkim słowie äpple, to tzw. umlaut, czyli dwie kropki nad literą ‘a’. W szwedzkim alfabecie istnieją jeszcze dwa tego typu niestandardowe znaki. Jeden z nich to również umlaut nad literą ‘o’, a drugi to ‘å’, który nazywany jest w języku polskim ‘a z kółkiem’. Litera ta jest czytana w języku szwedzkim jako długie ‘o’. Wszystkie trzy wspomniane wyżej litery są uważane za odrębne znaki w szwedzkim alfabecie i znajdują się na jego końcu.
Kolejną ciekawą literą jest ‘w’, której nie znajdziemy w szwedzkim alfabecie z powodu bardzo rzadkiego występowania w szwedzkich słowach. Częściej możemy ją odnaleźć w zapożyczeniach, które stały się częścią języka szwedzkiego. Do 2005 roku litera ‘w’ była uważana za wariant litery ‘v’, lecz zostały one rozdzielone w tymże roku przez Akademię Szwedzką jako dwie oddzielne litery, a rok później, jako dwie osobne litery, pojawiły się w „Svenska Akademien” - słowniku poprawnej szwedzkiej pisowni.
W temacie szwedzkiego alfabetu oraz zawartych w nim liter można pisać jeszcze długo. Jednak najważniejsze, że składa się on z 32 liter, w tym z trzech znaków specjalnych (å, ä i ö). Język szwedzki początkowo (w czasach staronordyjskich) był zapisywany pismem runicznym, które zostało wyparte przez alfabet łaciński w czasie przyjęcia chrześcijaństwa przez Szwedów (około IX-X wieku).
Statystyki
Językiem szwedzkim w obecnej postaci mówi ponad 9 mln ludzi na całym świecie. Używany jest nie tylko w Szwecji, ale również w Finlandii, USA, Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Estonii, Argentynie oraz w Brazylii. W Finlandii język szwedzki jest językiem urzędowym zaraz po języku fińskim. Szwedzki najczęściej używany jest w tym kraju na Wyspach Alandzkich, na których 90% mieszkańców posługuje się tym językiem jako językiem ojczystym.
Tak szerokie rozproszenie ludzi posługujących się językiem szwedzkim prowadzi do różnego rodzaju zapożyczeń, które w największym stopniu pochodzą z języka angielskiego. Co ciekawe wiele zapożyczeń pochodzi również z języka niemieckiego i francuskiego. Jednak to właśnie język angielski ma aktualnie ogromny wpływ na rozwój języka szwedzkiego. Wiele zapożyczeń z tego języka przesiąkło do codziennej mowy, zastępując w ten sposób słownictwo szwedzkie. Linus Salö – członek wydziału Instytutu Języka Szwedzkiego w Uniwersytecie Sztokholmskim uważa, że nie ma zagrożenia wyparcia języka szwedzkiego przez język angielski. Twierdzi, że używanie zapożyczeń jest dobre, ponieważ ubogacają one język szwedzki, a niebezpieczeństwo z nimi związane nastanie dopiero wtedy, gdy przestanie się używać języka szwedzkiego.
Znajomość języka szwedzkiego
Osoby, które nie tylko potrafią się ‘dogadać’ w języku szwedzkim, ale znają ten język w stopniu zaawansowanym, mogą się zastanowić nad przygotowaniem się do egzaminu uprawniającego do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Jakie warunki musi spełnić taka osoba oraz więcej informacji o samym egzaminie, można znaleźć na naszym blogu w artykule jak zostać tłumaczem przysięgłym języka szwedzkiego.